APOLOGETYKA
CZYLI
DOGMATYKA FUNDAMENTALNA
KS. DR MACIEJ SIENIATYCKI
PROFESOR UNIWERSYTETU
JAGIELLOŃSKIEGO W KRAKOWIE
–––––––––
CZĘŚĆ DRUGA
O KOŚCIELE KATOLICKIM
––––––––
ROZDZIAŁ PIERWSZY
USTANOWIENIE I ISTOTA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
–––––––
II.
CEL I ŚRODKI DO CELU KOŚCIOŁA
Celem Kościoła jest zbawienie ludzi przez kontynuację potrójnego
urzędu Chrystusa: nauczycielskiego, kapłańskiego i pasterskiego (królewskiego).
Cel może być ostateczny (finis ultimus) i
najbliższy (finis proximus). Ostatecznym celem Kościoła, tak jak
wszystkich dzieł Bożych, jest chwała Boża. Nam się tu rozchodzi o cel najbliższy
Kościoła.
Najbliższym celem Kościoła jest nadprzyrodzone
uświęcenie ludzi i prowadzenie ich do ich ostatecznego celu, zbawienia wiecznego,
polegającego na bezpośrednim widzeniu Boga. Cel ten stara się Kościół osiągnąć
przez kontynuowanie dzieła odkupienia Chrystusa. Odkupienie samo, tj. zadośćuczynienie
Bogu przez Chrystusa za grzechy ludzkości i wysłużenie łaski zostało przez
śmierć Chrystusową całkowicie dokonane. "Albowiem jedną ofiarą doskonałymi
uczynił na wieki poświęconych" (Hebr. 10, 14). Atoli, by odkupienie
ludziom korzyść przyniosło, muszą im być owoce odkupienia aplikowane. I tak:
muszą ludzie poznać naukę Chrystusową, by się stali wolnymi od błędu, muszą
otrzymać łaskę wysłużoną im przez Chrystusa, która by ich z grzechów oczyściła
i świętymi uczyniła, muszą wreszcie być prowadzeni drogą wiodącą do nieba. Otóż
te zadania spełnia i ten cel stara się osiągnąć Kościół, wykonując nad ludźmi
potrójny urząd, który jest kontynuacją potrójnego urzędu Chrystusowego,
mianowicie: urząd kapłański, nauczycielski i pasterski (królewski). Przez urząd
nauczycielski zaznajamia ludzi z nauką Chrystusa, przez urząd kapłański uświęca
ludzkość za pomocą Sakramentów świętych, ofiary Mszy świętej, Sakramentaliów
itp., przez urząd pasterski prowadzi ludzi, zachęcając ich i przynaglając swymi
prawami, karami do zachowania przykazań Bożych, po drodze sprawiedliwości i
wiedzie ich drogą zbawienia. Są to wszystko środki nadprzyrodzone, od Chrystusa
otrzymane, którymi Kościół się posługuje, aby cel swój, zbawienie wieczne ludzi
osiągnąć. Ze strony wiernych, potrójnemu urzędowi Kościoła odpowiada potrójny
obowiązek: wiary w to, co Kościół naucza, używania środków zbawienia przez
Kościół wskazanych i posłuszeństwa rozkazom Kościoła.
1. Sobór Watykański (sess. IV. Denz. 1821)
określa, w sposób ogólny, cel Kościoła: "Wieczny pasterz i biskup naszych
dusz, by zbawcze dzieło odkupienia uczynić wiecznym, postanowił założyć Kościół
święty".
2. Pismo święte. a) Chrystus swym Apostołom i
ich następcom, pasterzom Kościoła, polecił, by głosili ludziom Jego naukę,
uświęcali ich przez sakramenty i nakazywali im zachowywać przykazania Jego:
"Idąc tedy nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je, nauczając je chować
wszystko, com wam kolwiek przykazał" (Mt. 28, 19-20). "Kto uwierzy i
ochrzci się zbawion będzie, a kto nie uwierzy będzie potępion" (Mk 16,
16). A zatem nauczanie ludzkości prawd Chrystusowych, uświęcanie ludzi przez
Sakramenty, przynaglanie ich do zachowania przykazań Chrystusowych, a to
wszystko w tym celu, by ludzi zbawić, jest zadaniem i celem Kościoła.
b) Celem Kościoła jest kontynuowanie misji Chrystusa:
"Jako mię posłał Ojciec i ja was posyłam" (Jan 20, 21). "Jakoś Ty
mnie posłał na świat i jam ich posłał na świat" (Jan 17, 18). Chrystus zaś
był posłany, by ludzi uświęcać i zbawiać. Na to zadanie Chrystusa wskazuje już
Anioł przy zwiastowaniu wcielenia Syna Bożego: "A porodzi (Maryja) syna i nazwiesz
imię Jego Jezus, albowiem On zbawi lud swój od grzechów ich" (Mt. 1, 21).
Sam Chrystus podkreśla nieraz ten cel swej misji: "Przyszedł Syn
człowieczy szukać i zbawiać, co było zginęło" (Łk. 19, 10). "Nie
posłał Bóg Syna swego na świat, aby sądził świat, ale iżby świat był zbawion
przezeń" (Jan 3, 17). "A ta jest wola Ojca mego, który mię posłał,
iżby każdy, który widzi Syna i wierzy weń, miał żywot wieczny" (Jan 6,
40). A zatem także i Kościoła celem jest pracować nad uświęceniem i wiecznym
zbawieniem ludzkości, a tym samym kontynuować rozpoczęte dzieło przez
Chrystusa.
Scholion.
Kościół Chrystusowy jest tedy społecznością religijną, duchową i nadprzyrodzoną.
Społeczności rozróżniają się głównie celem, do którego są przeznaczone, tak np.
celem różnią się między sobą społeczności ekonomiczne, literackie, polityczne
itp. Lecz cel, dla którego Kościół jest ustanowiony, jest celem religijnym,
duchowym i nadprzyrodzonym, przeto i Kościół jest takim. Dlatego Kościół różni
się od społeczności świeckiej, która dobra doczesne swych obywateli ma na celu.
I taki jest sens słów Chrystusa: "Królestwo moje nie jest z tego świata"
(Jan 18, 36), tj.: królestwo moje, mój Kościół, nie jest takim królestwem
doczesnym, politycznym, jak są królestwa tego świata, które cele doczesne mają
na oku, lecz jest królestwem duchowym, bo jego cel jest duchowy, zbawienie
duchowe świata.
–––––––––––
Ks.
Dr. M. Sieniatycki, Prof. Uniw. Jagiell. w Krakowie, Apologetyka czyli
dogmatyka fundamentalna. Kraków 1932. NAKŁADEM AUTORA, ss. 290-292. (1)
(Pisownię
i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono.)
Przypisy:
(1)
Por. 1) Ks. Dr Maciej Sieniatycki, a) Apologetyka
czyli dogmatyka fundamentalna. b) Zarys dogmatyki katolickiej.
c) System modernistów. d) Modernistyczny
Neokościół. e) Problem istnienia Boga. f) Dogmatyka katolicka. Podręcznik
szkolny. g) Główne zasady etyki Kanta a etyka
chrześcijańska. h) Modernizm w książce polskiej. i) Nieomylny urząd nauczycielski
Kościoła. j) Pojęcie katolickie o członkach
Kościoła.
2) Św. Pius V, Papież, Katechizm Rzymski według uchwały świętego Soboru
Trydenckiego (Catechismus Romanus
ex decreto Concilii Tridentini).
4) Św. Robert kard. Bellarmin SI, a) Katechizm mniejszy czyli Nauka Chrześcijańska
krótko zebrana (Compendium Doctrinae
Christianae). b) Wykład nauki
chrześcijańskiej (katechizm większy) (Catechismus, seu: Explicatio doctrinae
christianae).
5) Piotr kardynał Gasparri, Katechizm katolicki (Catechismus catholicus).
6) Ks. Piotr Semenenko CR, a) O
Wierze. b) O nieomylności Kościoła. c) O gorszeniu się z prawdy Bożej. d) Poza
Kościołem nie ma zbawienia. e) Skład Kościoła. f) O Chrystusie w Kościele. g) Męka i śmierć Jezusa Chrystusa Pana
naszego. Chrystus
zelżony w Kościele. h) Papież zawsze ten sam jest formalnie, co i
materialnie (Papa semper idem sit
formaliter qui et materialiter).
7) Ks. Jacek Tylka SI, a) Dogmatyka katolicka. b) Traktat o Kościele Chrystusowym. c) O obojętności, czyli indyferentyzmie
w rzeczach religii. d) O
własnościach religii. e) O cnotach
heroicznych.
8) P.
Ferdinandus Cavallera SI, Thesaurus
doctrinae catholicae ex documentis Magisterii ecclesiastici.
9) Ks.
Walenty Gadowski, Nauka Kościoła. Wybór
orzeczeń dogmatycznych Kościoła katolickiego i jego praw kanonicznych.
10) Akta
i dekrety świętego powszechnego Soboru Watykańskiego (1870), Pierwszy projekt Konstytucji dogmatycznej o
Kościele Chrystusowym przedłożony Ojcom do rozpatrzenia (Acta et
decreta sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani (1870), Primum Schema Constitutionis dogmaticae de
Ecclesia Christi Patrum examini propositum).
11) Bp
Władysław Krynicki, a) Dzieje
Kościoła powszechnego. b) Sobór
Watykański. c) Zasady modernizmu.
(Przyp.
red. Ultra montes).
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pozwolenie Władzy Duchownej:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------