Uroczystość NMP Częstochowskiej, obchodzona 26 sierpnia,
ściśle związana jest z sanktuarium maryjnym w Częstochowie, w którym od
końca XIV wieku otaczany jest wielką czcią obraz Bożej Rodzicielki.
Pochodzenie obrazu, osnute legendami, pozostaje dotąd niewyjaśnione.
Prawdopodobnie pochodzi ze wschodu i stanowi typ ikony Panagia
Hodegetria, czyli „Najświętsza Przewodniczka”. Jasnogórski wizerunek
Maryi bardzo przypomina bizantyjską ikonę z końca X wieku, znajdującą
się w rzymskiej Bazylice Matki Bożej Większej.
Obraz Matki Bożej do Częstochowy sprowadził Władysław Opolczyk, książę
opolski, syn Bolesława II księcia Opolskiego, z zamku w Bełżcu gdzie
cieszył się szczególnym kultem wiernych i umieścił w ufundowanym przez
siebie klasztorze, do którego sprowadził z Węgier ojców paulinów. Obraz
bardzo szybko zasłynął cudami. W roku 1429 król Władysław Jagiełło w
liście do papieża Marcina V pisał o tym miejscu, że na Jasnej Górze koło
Częstochowy dzieją się często tajemnice licznych cudów. Jasna Góra powoli stawała się głównym ośrodkiem kultu maryjnego w całej Polsce i zarazem duchową stolicą naszej Ojczyzny.
Obraz przedstawia Maryję z Dzieciątkiem Jezus na ręku. W 1430 roku miał
miejsce napad na klasztor i częściowe uszkodzenie obrazu. Jakby na
przekór wydarzenie to przyczyniło się do rozwoju kultu Matki Bożej z
Częstochowy, zwanej także „Czarną Madonną”. Z czasem klasztor na Jasnej
Górze stał się twierdzą obronną stawiającą czoło najazdowi szwedzkiemu w
1655 r. Najazd na klasztor nastąpił już po wybudowaniu umocnień
zewnętrznych w tym wałów, co w zasadniczy sposób wpłynęło na skuteczną
obronę. Obrona klasztoru lotem błyskawicy rozeszła się po całym kraju i
jak później opisywał Henryk Sienkiewicz, duch tego zwycięstwa pozwolił
uwierzyć narodowi w ostateczne zwycięstwo.
Zwycięska obrona Jasnej Góry sprawiła, że sanktuarium to zdobyło sławę w całej Polsce. W roku 1717 biskup Szembek dokonał pierwsze koronacji obrazu koronami papieskimi. Po wielu staraniach paulinów papież
Pius X w roku 1904 ustanowił dla sanktuarium specjalne święto Matki
Bożej Częstochowskiej na 24 sierpnia. Papież ten podarował także korony,
którymi powtórnie ukoronowano obraz w 1910 roku. Następnie papież Pius
XI, w roku 1931 ustalił obchód święta na 26 sierpnia. Cztery lata później zatwierdzono specjalne teksty liturgiczne przeznaczone na święto Matki Bożej Częstochowskiej. Od 1956 roku święto obchodzone jest w całej Polsce.
Teksty liturgiczne wysławiają opiekę Matki Bożej nad Polską. Obecność i wstawiennictwo Maryi zobowiązuje naród do walki w
obronie wiary, czyli do dawania świadectwa posłuszeństwa i wierności
Bogu i Ewangelii. Kościół w Polsce prosi w liturgicznej modlitwie o
uwolnienie od wszelkiego zła i niebezpieczeństwa oraz o opiekę nad
wszystkimi jego dobrymi dziełami. Maryja jest dla naszego narodu Matką i
Królową i dlatego uciekamy się do Niej we wszystkich naszych potrzebach
i szukamy Jej pośrednictwa i wstawiennictwa.