Alfons Maria urodził się 27 września 1696 r. w Marinelli pod Neapolem, w
zamożnej rodzinie szlacheckiej. W dwa dni potem otrzymał chrzest. Jego
ojciec marzył dla niego o karierze urzędniczej. W rodzinnym pałacu
Alfons miał doskonałych nauczycieli. Wykazywał także od dziecka
niezwykłą pilność do nauki i duże zdolności. Gdy ukończył szkołę
podstawową, został wysłany na studia prawnicze na uniwersytet w Neapolu.
Miał wtedy zaledwie 12 lat (1708). Kiedy miał zaledwie 17 lat, był już
doktorem obojga praw. Ojciec planował Alfonsowi odpowiednie małżeństwo.
Wybrał mu nawet córkę księcia, Teresinę. Ta jednak wstąpiła do zakonu i
niebawem zmarła. Alfons po kilku latach praktyki adwokackiej,
zniechęcony przekupstwem w sądownictwie, ku niezadowoleniu ojca
postanowił spełnić swoje marzenia. Przed obrazem Matki Bożej w Porta
Alba złożył swoją szpadę i rozpoczął studia teologiczne (1723). Po 4 latach studiów Alfons przyjął święcenia kapłańskie (1727). Miał
wówczas 31 lat. Pragnąc życia doskonalszego, marzył o zakonie.
Zamierzał
najpierw wstąpić do teatynów, potem do filipinów albo do jakiejś
kongregacji misyjnej. Nie mógł się jednak zdecydować. Z zapałem oddał
się więc pracy apostolskiej wśród młodzieży rzemieślniczej i
robotniczej. Gromadził ją w dni wolne od pracy, grał z nimi na gitarze i
śpiewał ułożone przez siebie pieśni, uczył prawd wiary. Zasłynął też
jako doskonały kaznodzieja. Po trzech latach nadludzkiej pracy musiał
udać się na wypoczynek do Amalfi. Nie przestał tam jednak pracować.
Zetknął się z rodziną Sióstr Nawiedzenia. Zajął się nimi i przekształcił
je na Kongregację Zbawiciela. Był to młody zakon kontemplacyjny. W
przyszłości będzie on stanowił żeńską gałąź redemptorystów.
Alfons zauważył, że tamtejsi górale nie mają dostatecznej opieki
duszpasterskiej. Dojrzała więc w nim myśl utworzenia zgromadzenia
męskiego, które oddałoby się pracy wśród najbardziej opuszczonych oraz
zaniedbanych. Tak powstało dzieło "Najświętszego Odkupiciela"
(redemptorystów). Był to rok 1732. Na zatwierdzenie reguł nowej rodziny
zakonnej Alfons nie czekał długo. Zatwierdził ją niebawem papież
Benedykt XIV (1749).
W 1762 r. papież Klemens XIII mianował Alfonsa biskupem-ordynariuszem w
miasteczku S. Agata dei Goti. Alfons miał wtedy już 66 lat. Zgodnie ze
zwyczajem przyjętym w Kościele, udał się do Rzymu, by przedstawić się
papieżowi. Z Rzymu podążył do Loreto, by w tym sanktuarium uprosić sobie
błogosławieństwo u Matki Bożej. Pomimo wieku, z młodzieńczym zapałem
zabrał się do pracy: wizytował, przemawiał, spowiadał, odwiedzał
kapłanów i zagrzewał ich do gorliwości, reformował klasztory, budził
nowe powołania kapłańskie i zakonne. Wszystkie dochody, jakie mu
pozostawały dzięki nader skromnemu życiu, oddawał ubogim i fundacjom
nowych placówek swojej kongregacji. Kiedy nastał głód, sprzedał sprzęty i
naczynia domu biskupiego, aby za to kupić chleb dla głodujących. Jako
biskup nie tylko nie zmienił surowego trybu życia, ale go nawet
obostrzył, twierdząc, że teraz musi pokutować za swoich wiernych. Sypiał
mało, jadł tylko zupę, chleb i jarzyny, nosił włosiennicę i kolczasty
łańcuch, biczował się często do krwi.
Nadmierne trudy, wiek i surowy tryb życia wyniszczyły jego organizm tak,
że poczuł się zmuszony prosić papieża o zwolnienie z obowiązków
pasterza diecezji. Paraliż kręgosłupa był dla niego bolesnym krzyżem. Po
13 latach pasterzowania powrócił więc do swoich duchowych synów (1775).
Wskutek zatargu politycznego rozdzielono redemptorystów na dwie odrębne
grupy. Papież ustanowił nad redemptorystami, zamieszkałymi na terenie
Państwa Kościelnego, osobnego przełożonego, a redemptorystów
neapolitańskich pozbawił wszelkich przywilejów. Założyciel bolał nad
tym, ale znosił to cicho, z poddaniem się woli Bożej. Do tych cierpień
przyczyniły się cierpienia fizyczne: reumatyzm, skrzywienie kręgosłupa i
inne. Pochylony do ziemi, nie mógł już chodzić i został przykuty do
fotela. Bóg doświadczył go także falą udręk moralnych: pokus, oschłości i
skrupułów.
Alfons Liguori zmarł 1 sierpnia 1787 r. w wieku 91 lat. Sława jego
świętości była tak wielka, że Pius VI już w 1796 roku nakazał
rozpoczęcie procesu kanonicznego. W 11 lat potem (1807) został ogłoszony
dekret o heroiczności cnót Alfonsa. Pius VII dokonał jego uroczystej
beatyfikacji w 1816 roku, a Grzegorz XVI kanonizował go w 1839 roku. W
10 lat potem Pius IX osobiście nawiedził grób św. Alfonsa (1849) i przy
jego relikwiach odprawił Mszę świętą. Z tej okazji jako wotum ofiarował
swój pierścień. Pius IX
ogłosił św. Alfonsa doktorem Kościoła (1871), a papieże Benedykt XV,
Pius XI i Pius XII w publicznych wypowiedziach oddali mu najwyższe
pochwały.
Św. Alfons Liguori był ekspertem w tym, co dzisiaj nazywane jest
teologią pastoralną. W swojej kapłańskiej pracy wygłosił ponad 500 misji
i rekolekcji. Najwięcej jednak zasłużył się Kościołowi Chrystusa jako
pisarz, jeden z najpłodniejszych, jakich znają dzieje chrześcijaństwa.
Do dzieł, które mu zjednały największą sławę, należą: Teologia moralna, Uwielbienia Maryi, które zdobyły aż 324 wydania w różnych językach; rekordową popularność osiągnęła mała książeczka Nawiedzenie Najśw. Sakramentu i Najśw. Maryi Panny,
która doczekała się ponad 2000 wydań w różnych językach. Łącznie
wymienia się 160 tytułów prac, napisanych przez św. Alfonsa, których
liczba wydań sięgnęła 17 125 w 61 językach! Św. Alfons pisał dla
wszystkich: dla kapłanów, kleryków, zakonników, spowiedników, wiernych.
Dzieła jego obejmują teologię dogmatyczną, moralną i ascetyczną. 26
kwietnia 1950 roku papież Pius XII ogłosił św. Alfonsa patronem
spowiedników i profesorów teologii moralnej. Nauczanie duchowe św.
Alfonsa zdominowało życie chrześcijańskie Italii XVIII w. Jest patronem
zakonu redemptorystów; adwokatów, osób świeckich, spowiedników,
teologów, zwłaszcza moralistów.
W ikonografii św. Alfons przedstawiany jest w czarnej, zakonnej
sutannie lub w szatach biskupich. Czasami trzyma krzyż lub ma różaniec
na szyi. Bywa, że stoi przy nim anioł z pastorałem i mitrą.
