Ludwik IX był synem Ludwika VIII i św. Blanki Kastylijskiej. Urodził się
25 kwietnia 1214 r. Mając 12 lat wstąpił na tron po śmierci ojca. Do
czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności, rządy sprawowała jego
matka, św. Blanka. W 1230 r. ożenił się z Małgorzatą, córką hrabiego
Prowansji. Stał na czele dwóch wypraw krzyżowych (1248, 1267) - obie
skończyły się klęską. Złożony chorobą uczynił ślub, że wyruszy na
wyprawę przeciwko poganom, gdy tylko odzyska zdrowie. Tak też się stało.
W bitwie pod Mansurah dostał się do niewoli. Turcy zadowolili się
okupem. Ludwik udał się do Palestyny, by nieść pomoc resztkom załóg
chrześcijańskich. Usiłował przynajmniej układami złagodzić ich los.
Śmierć matki, której zostawił tymczasowe rządy, zmusiła go jednak do
powrotu.
Mimo pierwszego niepowodzenia król nie myślał o rezygnacji ze złożonego
ślubu. Dla pozyskania zwolenników objeżdżał kraj z relikwiami korony
cierniowej Chrystusa i zagrzewał do ponownej wyprawy. Doszło do niej w
roku 1267. Na wszelki wypadek, pouczony doświadczeniem, zostawił
testament i wyruszył w drogę. U bram Tunisu padł ofiarą tyfusu i zmarł
25 sierpnia 1270 r.
Ludwik był wybitną osobowością. Wzorowy mąż i opiekun licznej rodziny.
Jako polityk zręczny i rozważny, doprowadził Francję do rozkwitu. W
ciągu 40 lat swoich rządów podniósł kraj politycznie i gospodarczo. W
1242 r. odniósł zwycięstwo nad Anglią pod Saintes, odzyskując tereny
północne, zajęte przez wroga. Zreformował administrację i sądownictwo,
powołał do życia parlament, zreformował system monetarny. Idąc za
uchwałami Soboru Laterańskiego IV (1215), zakazał pojedynków. Wydał
także zarządzenie przeciwko lichwie i prostytucji. Popierał instytucje
dobroczynne i zakony. Żywoty jego są zgodne w tym, że sam usługiwał
chorym i rozdawał jałmużny ubogim. Osobiście żył bardzo skromnie, mnożył
uczynki pokutne, czym ściągnął na siebie zarzut, że jest "królem
mnichów". Miał żywo w pamięci słowa matki, wypowiedziane do niego
jeszcze w latach młodości: "Synu, wolałabym cię widzieć na marach niż w
grzechu". Odegrał poważną rolę w fundacji Sorbony. Był mecenasem sztuki,
co najbardziej upamiętnia sławna kaplica Sainte-Chapelle w Paryżu.
Ludwik to ostatni z wielkich i świętych średniowiecznych władców, wśród
których wymienia się: św. Wacława, męczennika (+ 929), św. Edwarda,
wyznawcę (+ 1066), św. Włodzimierza (+ 1015), św. Henryka II, cesarza (+
1024), św. Olafa (+ 1030), św. Stefana (+ 1038), św. Eryka (+ 1060),
św. Kanuta II (+ 1086), św. Władysława (+ 1095) i św. Ferdynanda (+
1252). Wszyscy oni zasłużyli się zaprowadzeniem lub rozszerzeniem wiary
Chrystusowej w swoich krajach. Świętość Ludwika IX była tak powszechnie
uznawana, że zaledwie w 27 lat po jego śmierci papież Bonifacy VIII
wyniósł go do chwały ołtarzy (1297). Był to ostatni król, który dostąpił
chwały świętych. W wieku XIX jego relikwie przeniesiono do katedry w
Kartaginie. Znaczną część relikwii umieszczono także w kościele św.
Dionizego w Paryżu. Św. Ludwik IX jest patronem kilku żeńskich
zgromadzeń zakonnych noszących jego imię; ponadto drukarzy, fryzjerów,
hafciarek, introligatorów, kamieniarzy, krawców, piekarzy, pielgrzymów,
niewidomych, rybaków, tkaczy i uczonych.
W ikonografii św. Ludwik przedstawiany jest w stroju królewskim z
koroną na głowie. Jego atrybutami są m. in.: gwóźdź, korona cierniowa,
korona cierniowa i wokół gwoździe, lilia, trzy lilie na tarczy, miecz,
obrączka, sokół, wieniec laurowy.
