(Żył około roku Pańskiego 350)
Zaledwie minęły czasy okrutnych prześladowań pod
panowaniem pogańskich cesarzy, nastąpiło nowe, a tym
gorsze, wszczęte przez cesarzy chrześcijańskich,
którzy ulegli herezji wywołanej przez Ariusza.
Przyjęło ją wielu chrześcijan, daleko więcej jednak
zostało przy nauce świętego Kościoła katolickiego, a
jak za czasów pogańskich Męczennicy krwią i życiem
dawali świadectwo prawdzie, tak i teraz wystąpili
Męczennicy, wprawdzie niekrwawi, ale pod względem
cierpień duszy niemal tamtym dorównywający. Jednym z
takich był też święty Hilary.
Urodził się w roku 320 w Poitiers, w dzisiejszej
Francji, z rodziców pogańskich, zaczem z początku sam
był poganinem. Kształcił się w szkołach pogańskich
w Rzymie i w Grecji, ale gdy z czasem poznał religię
chrześcijańską, a zwłaszcza gdy zgłębił Pismo
święte, poznał nicość pogaństwa i dał się
ochrzcić. Był już wówczas żonaty, ale za zgodą
małżonki zaprowadził w swym domu życie klasztorne i
zaczął się sposobić do stanu duchownego. Około roku
350 zmusili go kapłani i wierni z Poitiers, pełni
podziwu dla jego cnót i zdolności, do przyjęcia
godności biskupiej.
Było to w tym smutnym czasie, kiedy cesarz
Konstancjusz II, popierając herezję ariańską, wielu
biskupów już to gwałtem, już to innymi środkami
przeciągnął na stronę heretyków, a trwających w
wierze katolickiej powypędzał i ich stolice poobsadzał
heretykami.
Święty Hilary słowem i piórem walczył przeciw
herezji, która nie uznawała ani bóstwa Jezusa
Chrystusa, ani też nauki o Trójcy Przenajświętszej, a
tym samym zmierzała do zupełnego zniszczenia nauki
apostolskiej. Cesarz skazał za to Hilarego na wygnanie
do Frygii, nic jednak nie wskórał, gdyż właśnie na
tym wygnaniu ułożył Hilary swoje wiekopomne dzieła, w
których wykazał istotę Trójcy świętej i udowodnił,
że Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i człowiekiem,
a zarazem współistnym Bogu Ojcu i Duchowi św., - po
czym pisma te przesłał samemu cesarzowi.
Arianizm mimo to rozwijał się dalej, zwłaszcza gdy
w roku 359 na soborze w Rimini ogłoszono go jako naukę
prawdziwą. Cesarz Konstancjusz żywił jednak co do tego
poważne wątpliwości, wskutek czego zwołał drugi
sobór do Seleucji, na który wezwał także Hilarego, w
nadziei, że go teraz przeciągnie na swoją stronę.
Pomylił się srodze, gdyż św. Hilary, przybywszy na
sobór, świetną swą wymową i dowodami jak
najzupełniej przekonał odszczepieńców o prawdzie
wiary katolickiej. Lubo cesarz sam się nie nawrócił,
nie kazał jednakże Hilaremu wrócić na wygnanie, lecz
polecił mu udać się do swej diecezji, gdzie go
przyjęto z wielkim weselem i triumfem.
Wróciwszy do swych owieczek, nie przestał z całą
gorliwością świętego apostoła walczyć z herezją i
oczyścił prawie całą Francję od błędów
ariańskich. Lud jeszcze za życia czcił go jako
Świętego, zwłaszcza odkąd pewne dziecko umarłe bez
chrztu św. za jego przyczyną ożyło. Uczniem św.
Hilarego był wielki Święty, Marcin, którego
uroczystość obchodzi Kościół dnia 11 listopada, a
który swoją wysoką świątobliwością przyczynił
sławy swemu mistrzowi. Umarł św. Hilary roku
Pańskiego 369; zaraz po śmierci wsławił go Pan Bóg
tak licznymi cudami, że Kościół zaliczył go w poczet
Świętych, a papież Pius IX, czyniąc zadość
ogólnemu życzeniu, nadał mu zaszczytny tytuł: "Nauczyciela Kościoła
świętego".
Nauka moralna
Święty Hilary, będąc jeszcze poganinem, a
rozważając naukę chrześcijańską, doszedł do
przekonania, że nie podobna, aby człowiek istniał na
ziemi dla samego jedzenia i picia, lecz inne, wyższe
musi mieć przeznaczenie. Człowiek cieleśnie do ziemi
przywiązany, musi temu pokrewieństwu zadośćuczynić,
ale tylko o tyle, o ile na to pozwala jego wyższe
przeznaczenie, wyższe pokrewieństwo jego duszy z
Bóstwem. Przeznaczeniem człowieka jest połączenie
się z tym, który go stworzył, to jest z Bogiem. Do
tego koniecznie potrzebne jest życie świątobliwe,
polegające na tym, żeby nie tylko znać przykazania
Boskie, ale też jak najściślej je zachowywać.
Znajomość przykazań Boskich kościelnych jest
potrzebna człowiekowi, ponieważ bez tego błądziłby w
ciemnościach pogaństwa. Święty Hilary był wielce
uczonym mężem, a jednak był poganinem, dopóki nie
poznał nauki Kościoła świętego. Wynika z tego, że
rodzice powinni dbać o wykształcenie swych dzieci w
rzeczach wiary, pilnie słuchać kazań i nauk w
kościele, aby zdołali to powtórzyć tym, którym
potrzeba nauki. Pamiętajmy i o bliźnich naszych, bo
według słów świętego Hilarego: "Ten Chrystus
istotnie w nas mieszka, który istotę ciała naszego,
stawszy się człowiekiem, na siebie przyjął i
istotnego Ciała swojego w zakład wieczności pod
tajemnicą nam udziela i z ciałem naszym je łączy. I
tak jesteśmy jedno, bo i w Chrystusie Ojciec jest w
nas" (Lib. de Trin. c. 8).
Modlitwa
Boże! któryś na to nas stworzył, abyśmy Cię
znali, miłowali i wiernie Ci służyli, racz
miłościwie sprawić, abyśmy zawsze o naszym
przeznaczeniu pamiętali i szczęśliwości wiecznej
dostąpili. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, który
króluje w Niebie i na ziemi, po wszystkie wieki wieków.
Amen.
Św. Hilary, biskup i Nauczyciel Kościoła
Urodzony dla świata 320 roku,
Urodzony dla nieba 369 roku,
Wspomnienie 14 stycznia
Żywoty Świętych Pańskich
na wszystkie dni roku, Katowice/Mikołów 1937 r.
