MILCJADES
(Melchiades)
2 lipca 310/311 – 10/11 stycznia 314
AFRYKAŃCZYK
Po śmierci Euzebiusza sediswakancja trwała
kilka lat, zanim wybrano nowego następcę na stolicę Piotrową, papieża Milcjadesa.
Za pontyfikatu Milcjadesa nastąpiła radykalna zmiana w sytuacji politycznej
kościoła. Edykt tolerancyjny wydany przez cesarza Konstantyna I Wielkiego
zwany edyktem mediolańskim w lutym 313 r. zahamował prześladowanie
chrześcijan, chrześcijaństwo zostało uznane za pełnoprawną religię w państwie
rzymskim, Kościołowi zwrócono dobra i budynki kościelne skonfiskowane za
czasów prześladowań. Kościół był równouprawniony z pozostałymi religiami i mógł
budować kościoły. Niedzielę uznano za państwowy
dzień odpoczynku.
Papież Milcjades otrzymał od Konstantyna I
Wielkiego Pałac Laterański cesarzowej Faustyny na Monte Celio, który stał się
rezydencją papieży. Za pontyfikatu Milcjadesa nastąpił rozłam w Kościele
afrykańskim na tle ważności udzielanych sakramentów w zależności od moralnego
poziomu szafarza, a nie z mocy samego sakramentu. Na czele oponentów stanął
biskup Kartaginy Donat (stąd nazwa schizmy – donatyzm). O rozstrzygnięcie sporu
zwrócono się do cesarza Konstantyna I Wielkiego. Cesarz powierzył
rozstrzygnięcie sporu papieżowi, prosząc, aby
poinformowano go o podjętych decyzjach. Był to pierwszy list cesarza
rzymskiego do papieża. Papież Milcjades zwołał synod do Rzymu 2 października
313 r. w pałacu laterańskim. Na synodzie potępiono i ekskomunikowano Donata. Z
teologicznego punktu widzenia synodu działanie sakramentu było niezależne od
moralnego stanu jego szafarza. Milcjades zmarł w Rzymie i został pochowany w
katakumbach św. Kaliksta przy Via Appia. Kościół czci Milcjadesa jako świętego w
liturgii 10 grudnia.