WIELKA SOBOTA
Wielka noc czyli święta noc zmartwychwstania.
STACJA U ŚW. JANA LATERAŃSKIEGO
Ryt zdwojony I klasy. Szaty wpierw fioletowe, następnie białe.
Liturgia Świętej Nocy Zmartwychwstania była niegdyś jedną z najważniejszych w roku.
W ciągu popołudnia Wielkiej Soboty chrześcijanie gromadzili się u św. Jana Laterańskiego na ostateczne głosowanie katechumenów. Potem, wieczorem, rozpoczynała się wilia lub czuwanie paschalne, które kończyły się o świcie uroczystymi chrztami : zanurzeni i obmywani z Chrystusem wodami chrzcielnymi, neofici rodzili się do życia łaski o tej samej godzinie, w której Zbawiciel tryumfujący wyszedł z grobu o świcie dnia paschalnego. Z kolei następowała Msza św. i cała gmina wiernych odprawiała ofiarę odkupienia z dziękczynieniem i upajała się radością Zmartwychwstania.
Od XIII wieku wigilia wielkanocna została przeniesiona na rano w dzień Wielkiej soboty. Dekrety Stolicy św. przywróciły ją spowrotem w głąb nocy paschalnej. Zajmując właściwe swe miejsce przywróciła starożytnej liturgii pełny wyraz i dopuściła ludowi chrześcijańskiemu coroczne przeżywanie z większym zapałem tajemnice łaski i światła, gdzie odnawia się żywot ludzi ochrzczonych.
Po śmierci Pana Jezusa, Dusza Jego zstąpiła do otchłani. Ciało Najświętsze spoczęło w Grobie. Dzień dzisiejszy był pierwotnie aliturgiczny, to znaczy, że nie odprawiano żadnego nabożeństwa, aż do zmierzchu. Liturgia zaś Soboty Wielkiej miała miejsce w nocy, tak że msza rozpoczynała się (jak w Pasterkę) po północy. Od średniowiecza jednak utrwalał się zwyczaj przyśpieszania nabożeństwa do godzin popołudniowych Soboty, lub nawet porannych, jak to miało miejsce do roku 1955.
W roku 1951 Papież Pius XII przywrócił starodawną Wigilię Wielkanocną. Nowy tekst i obrzędy są ostatecznie zatwierdzone i dlatego wszędzie w użytku.
Ceremonia Świętej Nocy składa się z trzech części :
1° Orędzie Wielkanocne: poświęcenie nowego ognia, uroczyste procesyjne wejście do kościoła i pieśń pochwalna o świecy wielkanocnej.
2° Odrodzenie chrzestne: czytania biblijne wtajemniczenia chrześcijańskiego, litania i poświęcenie wody chrzcielnej, chrzty i odnowienie przyrzeczeń chrztu.
3° Ofiara paschalna nocna i krótkie nabożeństwo dziękczynne.
POŚWIĘCENIE OGNIA
Zmartwychwstanie Chrystusa jest źródłem odnowienia wszystkiego, co jest wewnątrz i naokoło nas, a między innymi ognia, który daje światło, oczyszcza i ogrzewa ; Święci się również ziarna kadzidła, które mają być włożone w zagłębieniu paschału, aby dar złożony, został w zapachu wonności przyjęty.
POŚWIĘCENIE PASCHAŁU
UROCZYSTA PROCESJA WEJŚCIOWA
PIEŚŃ POCHWALNA PASCHAŁU
CZĘŚĆ DRUGA : ODRODZENIE CHRZESTNE.
Kościół kończy przygotowanie katechumenów do przyjęcia chrztu czytając im najważniejsze strony ze Starego Testamentu. Czytania te, komentowane wspaniałymi modlitwami, przypominają wielkie plany Boga w dziele odkupienia : ogłaszają odrodzenie w Chrystusie : nowe stworzenie, przejście przez Morze Czerwone – wyobraźnie chrztu, wcielenie chrześcijan do Kościoła.
ŚWIĘCENIE WODY CHRZCIELNEJ, LITANIA
ODNOWIENIE PRZYRZECZEŃ CHRZTU ŚWIĘTEGO
DALSZY CIĄG LITANII
CZĘŚĆ TRZECIA : OFIARA PASCHALNA.
MSZA WIELKIEJ NOCY
Msza głosi chwałę Chrystusa Zmartwychwstałego (Ewangelia) i dusz, które przez chrzest rozpoczęły nowe życie, zadatek przyszłego Zmartwychwstania, (Epistoła, kolekta - Hanc igitur). - To też na znak radości rozbrzmiewa alleluja, słychać głos organów i dzwonków, od Gloria.
Źródło: Mszał Rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych, o. G. Lefebvre, Benedyktyn, 1956 r.
