Według
św. Damazego, papieża, Nereusz i Achilles byli żołnierzami rzymskimi,
przydzielonymi namiestnikowi do wykonywania egzekucji wyznawców Chrystusa. Na
widok wszakże ich odwagi sami się nawrócili i z katów stali się
męczennikami. Porzucili służbę wojskową. Zostali umęczeni około 100
roku za wiarę i pochowani na cmentarzu przy Via Ardeatina.
Uszkodzona płaskorzeźba przedstawiająca Achillesa jest najstarszym
znanym wizerunkiem męczeństwa. Inne podanie dotyczące tych
męczenników mówi, że należeli do dworzan Flawii Domicylli, wnuczki
cesarza Wespazjana.
Flawia
Domicylla
była córką św. Plautylli i siostrzenicą św. Flawiusza
Klemensa. Była też siostrzenicą Flawii Domicylli, która była blisko spokrewniona ze swoim mężem Flawiuszem
Klemensem. Z powodu wyznawanej wiary chrześcijańskiej została wygnana na
wyspę Ponza (na wyspę Pandaterię została wygnana małżonka Flawiusza
Klemensa). W końcu przeniesiono ją do Terracyny,
gdzie słowem i cudami nawróciła wielu do wiary chrześcijańskiej. Z
tego powodu kazał sędzia pogański podpalić jej dom. Zginęła w pożarze
domu, w którym przebywała wraz z swymi siostrami Eufrozyną i Teodorą.
Dokumenty z wieku VII i VIII potwierdzają, że pielgrzymi,
nawiedzający Rzym, bardzo licznie odwiedzali także grób świętych
Nereusza i Achillesa. Istniejąca do dziś bazylika pod ich wezwaniem
pochodzi z wieku XIII i XIV. Na zachowanym tam tronie można
przeczytać tekst kazania, jakie ku czci tych męczenników wygłosił
papież św. Grzegorz I Wielki (+ 604). Święta Domicela to jedyna święta
widniejąca w wykazach hagiograficznych pod tym imieniem, pojawia się
w opowieści o św. Nereuszu i Achillesie. Papież Klemens
VIII (1592-1605) ustalił jej wspomnienie na 12 maja, ponieważ jej
szczątki przeniesiono razem ze szczątkami męczenników św. Nereusza i
Achillesa, których również wspomina się w tym dniu. Relikwie całej
trójki męczenników przechowuje się dziś w kościele św. Nereusza i
Achillesa w Rzymie. Nereusz i Achilles są wspomniani
w Martyrologium Rzymskim z 1938 roku w dniu 12 maja.