KRÓTKIE NAUKI HOMILETYCZNE
na niedziele i uroczystości całego roku
WEDŁUG
Postylli Katolickiej Większej
O. Jakuba Wujka SI
OPRACOWAŁ
BP WŁADYSŁAW KRYNICKI
––––––––––––
Niedziela szósta po Wielkanocy
† Dalszy ciąg Ewangelii
według św. Jana, 15, 26-27 i 16, 1-4. – Onego czasu: Rzekł Jezus uczniom swoim:
Gdy przyjdzie Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, Ducha Prawdy,
który od Ojca pochodzi, On o mnie świadectwo dawać będzie i wy świadectwo dawać
będziecie, bo ze mną od początku jesteście. Tom wam powiedział, abyście się nie
gorszyli. Wyłączą was z bożnic: ale idzie godzina, że wszelki który was zabija,
mniemać będzie, że czyni posługę Bogu. A to wam uczynią, iż nie znają Ojca, ani
mnie. Alem to wam powiedział, abyście, gdy godzina przyjdzie, wspomnieli na to,
żem ja wam powiedział. (1)
Dobrotliwy
Pan nasz, Jezus Chrystus, często obiecywał apostołom, a przez nich całemu swemu
Kościołowi, że im ześle Ducha Świętego. Czemu to czynił? Pragnął w ten sposób
okazać i wielką potrzebę naszą i szczególną pieczołowitość o zbawienie ludzi.
Mając bowiem odejść do nieba, nie chciał nas tu zostawić sierotami, lecz nam
zapewnił Opiekuna, Obrońcę i Pocieszyciela, któryby nas umacniał, bronił i
cieszył w utrapieniach i niebezpieczeństwach zbawienia. O tym właśnie poucza
Ewangelia dzisiejsza, przypominając, kto jest Duch Święty, od kogo pochodzi i
co sprawuje, a nadto – ile cierpieć będą od złych ludzi wierni słudzy Boży, a
jak się w tym winni zachować.
1. Zbawiciel nasz w
dzisiejszej Ewangelii nazywa trzecią Osobę Boską Duchem, nie
człowiekiem, aby kto nie mniemał, że i Duch Święty ma przyjąć naturę ludzką
(jako przyjął Syn Boży) i że ma z ludźmi na ziemi w ludzkim ciele przebywać,
cuda czynić i nauczać. Nazywa Go Pocieszycielem, ponieważ On cieszy
strapionych, leczy niemocnych, umacnia niedoskonałych, daje dobre natchnienia
nieumiejętnym, oczyszcza wiernych, oświeca, naucza, pociesza, odnawia myśli i
serca ludzkie. Te zaś wszystkie sprawy czyni dlatego, że jest Bogiem
prawdziwym, gdyż tylko Bóg może człowieka umocnić przeciwko wszelkiej trwodze i
dać mu zwycięstwo nad złymi żądzami i nad namiętnościami; tylko Bóg wlać zdoła
niewymowne wesele w serca wiernych swoich. Nazywa Go Duchem Prawdy, a
przeto jeszcze wyraźniej okazuje Boską Jego godność, albowiem sam tylko Bóg
jest Duchem Prawdy, bo jest samą i istotną Prawdą. Może być wiele innych duchów
prawdziwych, jako są święci aniołowie Boży; ale ten tylko jeden jest Duchem
Prawdy, ponieważ nie tylko nie zdradza, jako duch zły, lecz spełnia obietnice
swoje, naucza wszelakiej prawdy, ludzi prawdziwymi czyni w szczerym wyznawaniu
grzechów, w mówieniu prawdy, w każdej sprawie i zamiarach swoich. Ten to Duch
Prawdy jest Duchem Chrystusa, Syna Bożego, który o sobie powiedział: Jam
jest droga, prawda i żywot (Jan XIV, 6), i o którym Paweł św. pisze: Jeśli
kto Ducha Chrystusowego nie ma, ten nie jest Jego (Rzym. VIII, 9).
Nadto w tejże dzisiejszej
Ewangelii Pan Jezus wyraźnie nauczył, od kogo trzecia Osoba – Duch Święty
pochodzi. Powiedziano tu naprzód: Gdy przyjdzie Pocieszyciel. To znaczy
według nauki Ojców świętych, że Duch Święty przychodzi sam od siebie, ma więc
własną bytność, czyli jest sam przez się, więc jest osobną Osobą Boską Trójcy
Przenajświętszej, różną od Osoby Ojca i od Osoby Syna. Powiedziano dalej: którego
Ja wam poślę od Ojca. To znaczy, że Duch Święty pochodzi od Ojca i od Syna;
znaczy to, jak gdyby Pan Jezus powiedział: którego Ja i Ojciec wam poślemy; od
Obydwu bowiem jest posłany, gdyż od Obydwu pochodzi. Powiedziano na koniec: który
od Ojca pochodzi, aby każdy wiedział, iż Duch Święty nie tylko jest Duchem
Chrystusowym, nie tylko od Syna Bożego pochodzi, będąc od Niego posłanym, ale i
od Ojca. Jako więc Ojciec i Syn, tak i Duch Święty, choć trzy różne Osoby, są
jednym prawdziwym Bogiem. – Tu nadto każdy chrześcijanin ma zwrócić uwagę, że
gdy Ojciec i Syn posyłają Ducha Świętego, nie należy tego brać w ludzkim rozumieniu,
jakoby Ten kto posyła, był wyższym od Tego, kogo posyła. Duch Święty nie tak
jest posłany, jak np. posyłani są od Boga aniołowie, kapłani, kaznodzieje;
albowiem posyłanie, o jakim mowa w dzisiejszej Ewangelii, nie znaczy tyle, co
poddanie, służebność mniejszego względem większego, lecz znaczy pochodzenie
Osób Boskich. Dlatego nigdzie nie czytamy, aby Ojciec był od kogo posłany, bo
On od nikogo nie pochodzi; natomiast czytamy, że Syn posłany jest od Ojca, bo
jest przed wiekami z Ojca zrodzony; zaś Duch Święty posłany jest od Ojca i od
Syna, ponieważ od Obydwu pochodzi i On jest dawcą i sprawcą wszelkiej łaski,
którą mamy od Ojca i od Syna Bożego. – I to także wiedzieć należy, że gdy jest
mowa o posłaniu, przyjściu, albo zstąpieniu Ducha Świętego, nie znaczy, aby Duch
Boży, opuściwszy niebo, tak na ziemię zstąpił, jakoby przedtem na niej nie był;
albowiem będąc jednym Bogiem z Ojcem i Synem, istotą swoją wszystko napełnia i
wszędzie jest obecny. Że Duch Święty zstępuje i przychodzi do nas, to znaczy,
że daje nam dary i łaski swoje. Bo jako promienie słoneczne, nie odstępując
słońca, zstępują do nas, oświecają nas i ogrzewają, tak i Duch Święty, nie
opuszczając Majestatu swego, którym wszystko napełnia, jako promienie wylewa na
nas łaski i dary swoje.
Uczy Pan Jezus dalej, co
Duch Święty będzie sprawował: On o mnie świadectwo dawać będzie. Ten
więc jest urząd Ducha Świętego – karać świat z grzechu, ze sprawiedliwości i z
sądu (o czym patrz Ewangelię na niedzielę czwartą po Wielkanocy), a nadto dawać
świadectwo o Chrystusie Panu, to jest przez rozmaite cuda i naukę apostołów i
ich prawowitych następców, przez wewnętrzne natchnienie okazywać ludziom, że
Chrystus jest prawdziwy Mesjasz, Syn Boży, Zbawiciel i Odkupiciel rodzaju
ludzkiego. I wy (uczniowie moi) świadectwo (o Mnie) wydawać
będziecie, ponieważ prócz tego, że ze Mną od początku mojego
nauczania jesteście, Duch Święty jeszcze wyraźniej wypisze w sercach
waszych i przypomni wam, com wam kiedykolwiek powiedział. Wam, którzy się teraz
lękacie, da niezwyciężoną siłę; wam, którzy jesteście nieumiejętni, da
dostateczne zrozumienie nauki mojej i nauczy was wszelkiej prawdy; wam, którzy
tylko jednym językiem mówicie, da mówić rozmaitymi językami; wam ludziom
prostym użyczy możności działania wielkich cudów Bożych. Tym sposobem Duch
Święty da przez was świadectwo o Mnie wszystkiemu światu. Na koniec nauczy i
okaże, że się nic ze Mną nie stało, czego by przedtem nie przepowiedzieli
prorocy. – Do tego zaś wszystkiego Duch Święty użyje apostołów, którzy od początku
na sprawy Chrystusowe patrzyli i nauki Jego słuchali, aby przez nauczanie
apostolskie i towarzyszącą temuż nauczaniu łaskę wewnętrzną, oświecającą i
pociągającą słuchaczów, świat przyszedł do poznania prawdy Bożej, przyjął ją i
stał się uczestnikiem łask i darów Ducha Świętego.
2. Nie wszyscy przecież
zechcą uznać i przyjąć prawdę. Zawsze znajdować się będą niechętni, którzy
nienawiść swą posuną aż do prześladowania głosicieli nauki Bożej. Wiedział o
tym Zbawiciel i postanowił uprzedzić apostołów, aby ich zabezpieczyć przed
zgorszeniem, w jakie by łatwo z tego powodu wpaść mogli. To wam
powiedziałem, abyście się nie gorszyli. Niepodobna wprawdzie uniknąć
zgorszenia, gdyż życie ludzkie pełne jest pokus i ustawicznego niemal bojowania
z przeszkodami na drodze do nieba, lecz chrześcijanin w przeciwnościach upadać
nie powinien, ani dać się zwyciężyć pokusom. Przepowiada więc Pan Jezus
apostołom, co na nich i na innych wybranych przyjść miało; że ich miano
prześladować na sławie, wyklinać i wyrzucać z bóżnic żydowskich, kaleczyć i
zabijać, jakby jakich bluźnierców i przeciwników Bożych; a zabijając mniemać,
jakoby się przez to rzecz miłą Bogu czyniło. Tego się Pan Jezus wiernym sługom
swoim od złych i zaślepionych ludzi spodziewać każe. Tak też zawsze bywało i
tak do końca świata będzie, że nieprzyjaciele prawdy Bożej nie tylko przeciwko
niej występować i ludzi od niej odwodzić i nie dość w nauce wiary utwierdzonych
bałamucić będą, lecz nadto głosicieli i stróżów tejże prawdy oszczerstwami
obrzucać, a nawet prześladować ich nie przestaną. To samo i dziś napotkać
można, o tym się nasłuchać, tego się naczytać. Lecz ty, chrześcijaninie
katoliku, nie daj się omamić gładko mówiącym, czy piszącym nieprzyjaciołom Boga
i Kościoła świętego. Mów ich nie słuchaj i pism ich, choćby ci darmo dawali –
nie czytaj, a jeśli ci co pisanego i nauce wiary katolickiej przeciwnego w rękę
wpadnie, zniszcz to jak truciznę szkodliwą, a gorszą od trucizny cielesnej, bo
duszę zabić mogącą. Znajdziesz wprawdzie i pomiędzy nieprzyjaciółmi Kościoła
ludzi skądinąd uczciwych i rzetelnych, lecz niestety obałamuconych, nie
umiejących dostrzec fałszu, który sobie za prawdę mają i któremu służąc,
rozumieją, że czynią rzecz miłą Panu Bogu. Za takich módl się często i gorąco,
aby ich Duch Święty oświecił, przywiódł do poznania błędu, w jakim zostają, i
do przyjęcia prawdy, której się sprzeciwiają. Módl się i za tych
nieszczęśliwych, grzeszących przeciwko Duchowi Świętemu, którzy widzą albo
łatwo widzieć mogą, gdzie jest prawda, a jednak przez szatańską zapamiętałość
albo karygodne lenistwo, ani jej szukać, ani uznać nie chcą, owszem wprost jej
nienawidzą. Módl się za nich, aby Duch Święty okazał na nich cud łaski i
przedziwnej wszechmocy swojej. A jeśliby ciebie kto za wiarę twą, za prawdę
przez Kościół Chrystusowy od Boga podaną prześladował, znieś to cierpliwie,
pamiętając, że Pan Jezus wszystkim wiernym sługom swoim przepowiedział
prześladowanie i ucisk na tym świecie; trzymaj się mocno nieomylnej wiary
katolickiej; odrzucaj to, co ona jako błąd potępia; ciesz się świadectwem
dobrego sumienia twego, wiedząc, że na wszystkich przyjdzie sprawiedliwy sąd
Boży i że każdemu wówczas będzie dano według zasług doczesnego żywota.
–––––––––––
Krótkie nauki homiletyczne na niedziele i uroczystości
całego roku według Postyli
Katolickiej Większej Ks. Jakóba Wujka opracował Ks. Władysław Krynicki.
Włocławek 1912, ss. 168-172. (2)
(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono;
przypisy od red. Ultra montes.)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pozwolenie Władzy Duchownej:
N. 154.
IMPRIMATUR.
Wladislaviae, die 10
Januarii 1912 a.
Officialis Generalis
Prael. Cath.
Protonotarius
Apostol.
St. Chodyński.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przypisy:
(1) Tekst Ewangelii (w przekładzie O. Jakuba Wujka SI)
przytoczono za: Mszał Rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych,
opracował O. G. Lefebvre benedyktyn. Przekład polski poprawili ks. dr Stefan
Świetlicki i ks. Henryk Nowacki. Opactwo Św. Andrzeja Lophem lez Bruges [1931],
ss. 957-958.
(2) Por. 1) Ks. Jakub Wujek SI, a) Postylla
Katolicka Mniejsza. b) Krótkie nauki homiletyczne na niedziele i
uroczystości całego roku. c) Postilla Catholica... Iż zbory Lutrów,
Kalwinów i innych Sektarzów, nie są Kościoły Pana Chrystusowe, ale Bożnice
Szatańskie. d) Grzech żydów i heretyków przeciwko Duchowi Świętemu. e) Historia
Męki Pana naszego Jezusa Chrystusa, Boga i człowieka prawdziwego, ze
czterech Ewangelistów zebrana, na dziewięć części podzielona.
2) O. Maurycy Meschler SI, a)
Dar Zielonych Świąt. Rozmyślania o Duchu
Świętym. Modlitwa. b) Trzy podstawy
życia duchownego. c) Dar Zielonych
Świąt. Rozmyślania o Duchu Świętym. Urząd nauczycielski w Kościele.