 |
| Ks. Michał Sopoćko |
OMÓWIENIE KSIĄŻEK I CZASOPISM
Ks. Dr Antoni Borowski, prof. U. J. P., Warunkowe Szafarstwo Sakramentalne, Włocławek 1936, s. 102. (a)
Administrowanie sakramentów świętych jest jednym z najważniejszych obowiązków duszpasterzy, którzy mają się pilnie troszczyć, by to administrowanie było zawsze ważne i godziwe. Zasadniczym składnikiem sakramentu jest intencja ministra, zespalająca materię i formę w określony sakrament Chrystusowy. Autor, który obdarzył już uprzednio polską literaturę teologiczną cennymi pracami z tego zakresu (1), obecnie wzbogaca ją znowu nowym dziełem, dotyczącym warunkowego administrowania sakramentów w ogóle, a w szczególności warunkowej intencji ministra przy administrowaniu sakramentu Chrztu św.
W części pierwszej Autor mówi o intencji i jej przymiotach, uwzględniając rozmaite opinie teologów, dotyczące intencji zewnętrznej. W drugiej części – rozwija szczegółową naukę o odżywaniu sakramentów, zarówno wyciskających charakter niezmazalny, jak i innych. W części trzeciej rozstrząsa warunkowe administrowanie sakramentów wobec wątpliwości co do materii i formy, w zwykłych okolicznościach i w koniecznej potrzebie, jak również w wypadku wątpliwej władzy ministra oraz przy wątpliwym uzdolnieniu podmiotu i wątpliwościach o fakcie sprawowania sakramentu. W części czwartej A. omawia godziwość warunkowego szafarstwa sakramentalnego wobec niebezpieczeństwa nieważności, niedopuszczalność tegoż wobec niebezpieczeństwa bezowocności oraz niedopuszczalność warunku si es dispositus w szafowaniu sakramentu pokuty, podając zarazem w tym wypadku sposób użycia formy warunkowej. Wreszcie, w części piątej, znajdujemy szczegółowy traktat o warunkowym szafarstwie chrztu św. wobec wątpliwości co do materii i formy i ich łączności, wobec wątpliwości o uzdolnieniu podmiotu (chrzest embrionu, płodu, dorosłych) oraz wątpliwości o fakcie sprawowania tego sakramentu. Autor mocno podkreśla, że w razie uzasadnionego pozytywnego powątpiewania kapłan nie tylko może, lecz powinien ponownym sprawowaniem warunkowym sakramentu chrztu, spełnić tak doniosłe prawo miłości dusz. Ten ostatni rozdział dzieła jest praktycznym przystosowaniem zasad teoretycznych rozdziałów poprzednich do administrowania najważniejszego i pierwszego sakramentu chrztu. W zakończeniu Autor zaznacza, że na szczególną uwagę i omówienie zasługuje kwestia warunkowego szafowania sakramentu pokuty i ostatniego olejem św. namaszczenia, obiecując poświęcić temu zagadnieniu studium oddzielne.
Dzieła ks. prof. Borowskiego są bogatym dorobkiem w skądinąd ubogiej do niedawna polskiej literaturze teologicznej, ostatnie zaś dzieło jest bardzo cennym jej wzbogaceniem o znaczeniu nie tylko teoretycznym, ale i praktycznym. Ze względu bowiem na coraz bardziej rozwijający się naturalizm i racjonalizm wśród ministrów heretyckich powstaje poważna wątpliwość o ich intencji przy udzielaniu sakramentów, a szczególnie sakramentu chrztu, który dlatego powinien być powtarzany warunkowo w wypadku przyjęcia heretyków na łono Kościoła. W czasach ostatnich, z łaski Bożej, widzimy coraz częstsze ich nawracanie się, przeto i wywody Autora powinny znaleźć coraz częstsze zastosowanie. Odczuwaliśmy dotychczas wielkie braki w polskiej terminologii teologicznej, którą dzieła ks. prof. Borowskiego bardzo wzbogacają i uzupełniają, dlatego zasługują i z tego względu na przestudiowanie.
Wilno.
Ks. M. Sopoćko.
–––––––––––
Artykuł z czasopisma "Ateneum Kapłańskie". Miesięcznik wychodzący pod kierunkiem Profesorów Włocławskiego Seminarium Duchownego, poświęcony Pismu św., Teologii Dogmatycznej, Apologetyce, Teologii Moralnej, Ascetycznej i Pasterskiej, Prawu Kanonicznemu, Liturgice, Filozofii, Historii, Naukom Społecznym, Pedagogii i Sztuce Chrześcijańskiej. Rok 24. (1938 r.), Tom 41. (Redaktor naczelny: Ks. Dr Stefan Wyszyński). Włocławek. – Seminarium Duchowne, ss. 94-95.
Przypisy:
(1) Ks. Dr A. Borowski, Pontyfikat Piusa X a sakramenta św., Studium teologiczno-moralne, Włocławek 1916, s. 50; Sakramentologia w świetle nowego Prawa Kanonicznego, Włocławek 1920, s. 146; O sumieniu (Studium teologiczno-moralne), Włocławek 1928, s. 154 i in.
(a) Zob. Ks. Antoni Borowski, Warunkowe szafarstwo sakramentalne. (Przyp. red. Ultra montes).
