Prawda o Niepokalanym Poczęciu Maryi jest dogmatem wiary. Ogłosił go uroczyście 8 grudnia 1854 r. bullą Ineffabilis Deus papież Pius IX w bazylice św. Piotra w Rzymie w obecności 54 kardynałów i 140 arcybiskupów oraz biskupów. Papież pisał tak:
Ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż
Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia - mocą
szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych
zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego - została
zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest
prawdą przez Boga objawioną i dlatego wszyscy wierni powinni w nią
wytrwale i bez wahania wierzyć.
Tym samym, kto by tej prawdzie zaprzeczał, sam wyłączyłby się ze społeczności Kościoła, stałby się odstępcą i winnym herezji.
Maryja od momentu swojego poczęcia została zachowana nie tylko od
wszelkiego grzechu, którego mogłaby się dopuścić, ale również od
dziedziczonego przez nas wszystkich grzechu pierworodnego. Stało się
tak, chociaż jeszcze nie była wtedy Matką Boga. Bóg jednak, ze względu
na przyszłe zbawcze wydarzenie Zwiastowania, uchronił Maryję przed
grzesznością. Maryja była więc poczęta w łasce uświęcającej, wolna od
wszelkich konsekwencji wynikających z grzechu pierworodnego. Przywilej ten nie miał tylko charakteru negatywnego - braku
grzechu pierworodnego; posiadał również charakter pozytywny, który
wyrażał się pełnią łaski w życiu Maryi.
Historia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu jest bardzo długa. Już od
pierwszych wieków chrześcijaństwa liczni teologowie i pisarze wskazywali
na szczególną rolę i szczególne wybranie Maryi spośród wszystkich
ludzi. Ojcowie Kościoła nieraz nazywali Ją czystą, bez skazy, niewinną. W
VII wieku w Kościele greckim, a w VIII w. w Kościele łacińskim
ustanowiono święto Poczęcia Maryi. Późniejsi teologowie, szczególnie św.
Bernard i św. Tomasz z Akwinu zakwestionowali wiarę w Niepokalane
Poczęcie Maryi, ponieważ - według nich - przeczyłoby to dwóm innym
dogmatom: powszechności grzechu pierworodnego oraz konieczności
powszechnego odkupienia wszystkich ludzi, a więc także i Maryi. Ten
problem rozwikłał w XIII w. Jan Duns Szkot, który wskazał, że
uchronienie Bożej Rodzicielki od grzechu pierworodnego dokonało się już
mocą odkupieńczego zwycięstwa Chrystusa. W 1477 papież Sykstus IV
ustanowił w Rzymie święto Poczęcia Niepokalanej, które od czasów Piusa V
(+ 1572 r.) zaczęto obchodzić w całym Kościele.
W czasie objawień w Lourdes w 1858 r. Maryja potwierdziła ogłoszony
zaledwie cztery lata wcześniej dogmat. Bernardecie Soubirous
przedstawiła się mówiąc: "Jestem Niepokalane Poczęcie".