Joanna urodziła się 6 stycznia 1411 lub 1412 r. w Domremy (Lotaryngia), w
rodzinie ubogich wieśniaków. Rodziców nie było stać na kształcenie
dziecka. Dlatego Joanna była analfabetką. Tym większy podziw budzi rola,
jaką odegrała w historii Francji. Bulla beatyfikacyjna nazywa ją i jej
życie "jednym cudem".
Od 13. roku życia towarzyszyły jej "głosy" i wizje, w których słyszała
nadprzyrodzone głosy, wezwania, nakazy; jawili się jej św. Michał
Archanioł, św. Katarzyna męczennica i św. Małgorzata męczennica; od nich
Joanna dowiedziała się o tragicznej sytuacji swojej ojczyzny i o swojej
misji. Pod wpływem tych duchowych doświadczeń w 1428 r.
siedemnastoletnia Joanna podjęła dzieło wyzwolenia Francji zajętej przez
wojska angielskie. Ogarnięta wiarą, że jest wolą Bożą, by to ona
właśnie stanęła na czele narodu i by w Jego Imieniu poprowadziła
wyzwoleńczą wojnę aż do zwycięstwa, przekonała o swojej misji najpierw
wuja, Duranta Laxarta. Z nim udała się do komendanta pobliskiego
garnizonu w Vaucouleurs. Mieszkańcy tego miasta zebrali pieniądze i
zakupili dla niej męską zbroję, oręż i konia. Pod naciskiem opinii
mieszkańców dowódca oddał do dyspozycji dziewczęcia swój oddział. Sam
też odprowadził Joannę do króla Karola VII, który wówczas przebywał w
Chinou. Dziewczę spotkało się na dworze królewskim z jawnym
niedowierzaniem.
Po poddaniu Joanny i jej widzeń badaniom duchownych z Poitiers,
dziewczynie podarowano zbroję, sztandar z wezwaniem "Jezus i Maryja" i
pozwolono jej wyruszyć z kilkutysięcznym oddziałem naprzeciw
nieprzyjaciela. W maju 1429 r. w trakcie bitwy o Orlean Joanna (odtąd
nazywana także Dziewicą Orleańską) zagrzewała swoich rodaków do walki i
przełamała losy prowadzonej wojny. Po tej bitwie w ciągu tygodnia
Anglicy opuścili całą dolinę Loary. Joanna ponownie udała się do króla i
zmusiła go, aby wyruszył do Reims i dopełnił obowiązku koronacji.
Nastąpiło to 17 lipca 1429 r. Joanna stanęła u szczytu sławy. Zwracano
się do niej z prośbami i pismami, król chciał ją podnieść do stanu
szlacheckiego i bogato obdarować. Joanna pozostała jednak prostą
dziewczyną. Wyrzekając się bogactwa i honorów, prosiła tylko o jedną
nagrodę: aby mieszkańcy jej wioski zostali zwolnieni od podatku.
Wiosną 1430 r. Joanna wzięła udział w potyczce pod Compiegne. Tam
dostała się do niewoli Burgundów. Ci odsprzedali ją za 10000 franków w
złocie (co było wówczas ogromną ceną) Anglikom, którzy powołali trybunał
kościelny i wytoczyli jej proces w Rouen. Nie umiejąc sobie wytłumaczyć
jej misji, oskarżono ją o zmowę z diabłem. Jej wizje, głosy, objawienia
uznano za opętanie szatańskie. Użycie zaś przez nią wojskowego stroju
męskiego uznano za urągające przyzwoitości chrześcijańskiej. Skazano ją
na śmierć pod zarzutem czarów i herezji. Jej głosy i objawienia uznano
za fałszywe. Joanna odwołała się od wyroku inkwizycji do papieża -
bezskutecznie. Oddana w ręce władzy świeckiej, została skazana i spalona
na stosie 30 maja 1431 r.
Wyrok wkrótce zakwestionowano. Pod naciskiem opinii publicznej Karol VII
ustanowił w 1452 r. komisję, która przeprowadziła proces
rehabilitacyjny. Także papież Kalikst III wydał polecenie zbadania
przeprowadzonego procesu. 7 lipca 1456 r. Rzym wydał wyrok
uniewinniający Joannę oraz określił przeprowadzony proces w Rouen jako
sprzeczny z prawem.
27 stycznia 1894 roku papież Leon XIII przyznał jej kanonicznie tytuł
"czcigodnej", dnia 6 stycznia 1904 roku papież św. Pius X ogłosił
heroiczność jej cnót, a 18 kwietnia 1909 roku w bazylice św. Piotra w
Rzymie dokonał jej uroczystej beatyfikacji. Dnia 16 maja 1920 roku
papież Benedykt XV wyniósł Joannę do chwały świętych. Św. Joanna jest
patronką Francji, Orleanu, a także męczenników, jeńców, żołnierzy, ludzi wyśmiewanych za swą pobożność, więźniów, patriotów, walczących o niepodległość.
Historia św. Joanny d'Arc inspirowała wielu twórców m.in. Szekspira,
George'a Bernarda Shaw'a, Friedricha Schillera, Marka Twaina, Paula
Claudela, Jeana Anouilha, Bertolda Brechta. Jan Matejko namalował obraz
"Dziewica Orleańska (Wjazd Joanny d'Arc do Reims)", większy niż słynna
"Bitwa pod Grunwaldem". Obraz znajduje się w zbiorach Pałacu w Rogalinie
i niedawno przeszedł renowację.
W ikonografii św. Joanna przedstawiana jest jako dziewczyna w złotej zbroi na koniu. Jej atrybutami są: miecz, sztandar i miecz, lanca.
