Tycjan, Ecce homo
Dwa tygodnie między Niedzielą Męki
Pańskiej a Wielkanocą (to okres Męki Pańskiej - przyp. red. "K-GKT"). Ostatnim tygodniem jest Wielki Tydzień, podczas
gdy pierwszy zwany jest przez łacinników „Hebdomadas Passionis”, przez
Greków „Tygodniem palm” (od następnej niedzieli). W okresie tym mnisi
Wschodu, którzy wybrali pustynię dla bardziej surowego stylu życia,
powracali do swoich klasztorów (Cyryl ze Scytopolu w „Życiu św.
Eutymiusza”, nr 11). Rubrycystyczne przepisy Mszału rzymskiego,
Brewiarza i „Caeremoniale Episcoporum”1 na ten okres to:
przed nieszporami w sobotę poprzedzającą Niedzielę Męki Pańskiej
krzyże, figury i obrazy Pana Jezusa i świętych na ołtarzu i w całym
kościele, z jedynym wyjątkiem krzyży i obrazów Drogi Krzyżowej, mają być
zakryte fioletową zasłoną, nie przeźroczystą, i w żaden sposób nie
ozdobioną. Krzyże pozostają zakryte aż do zakończenia uroczystego
obnażenia głównego krucyfiksu w Wielki Piątek. Figury i obrazy zachowują
swoją zasłonę, niezależnie od jakichkolwiek świąt, aż do Gloria in
Excelsis Wielkiej Soboty. Zgodnie z odpowiedzią S.R.C.2 z 14
maja 1878 roku tolerowana może być praktyka zachowania figury św.
Józefa, jeśli jest poza prezbiterium, odkrytej podczas miesiąca marca,
który jest poświęcony jego czci, nawet podczas okresu Męki Pańskiej. W
Mszach de tempore, Psalm Judica nie jest odmawiany; Gloria
Patri jest opuszczane w Asperges, Introicie i Lavabo; tylko dwie oracje
są recytowane, a prefacja jest o Krzyżu świętym. W niedzielnych i
ferialnych oficjach Brewiarza opuszcza się doksologię w Invitatorium i w
responsoriach, i długich, i krótkich. Krzyże są zasłonięte, ponieważ w
tym okresie Chrystus nie pokazywał się już wśród ludzi, ale się ukrywał.
Stąd w kaplicy papieskiej zasłanianie następowało na słowa Ewangelii:
„Jesus autem abscondebat se”. Inny powód dodany jest przez Duranda3,
a mianowicie, że Bóstwo Chrystusa było ukryte, gdy nadszedł czas Jego
męki i śmierci. Obrazy świętych są również zasłonięte, ponieważ nie
byłoby odpowiednim, żeby słudzy byli widoczni, podczas gdy sam Mistrz
się ukrywa (Nilles, „Kal.”, II, 188).
W niektórych miejscach krzyże były
zasłanianie w Środę Popielcową, w innych w pierwszą niedzielę Wielkiego
Postu. W Anglii zwyczajem było zakrywanie wszystkich krucyfiksów,
wszelkiego rodzaju obrazów, relikwiarzy, a nawet kielichów z
Najświętszym Sakramentem w pierwszy poniedziałek Wielkiego Postu.
Używano materiałów z białego lnu lub jedwabiu z zaznaczonym czerwonym
krzyżem (Rock, infra, IV, 258). Dwa piękne okresowe hymny, „Vexilla
Regis” i „Pange lingua gloriosi” są dziełem Wenancjusza Fortunata,
biskupa Poitiers (pierwotna wersja hymnu „Pange lingua gloriosi” autorstwa św. Wenancjusza Fortunata była pozbawiona rymu, natomiast wersja rymowana została ułożona przez św. Tomasza z Akwinu - przyp. red. "K-GKT"). W piątek Tygodnia Męki Pańskiej Kościół bardzo
stosownie oddaje cześć Siedmiu Boleściom Matki Bożej. W sobotę Grecy
wspominają zmartwychwstanie Łazarza.
Źródła:
Rock, The Church of Our Fathers (Londyn, 1904); Nilles, Kal. man. (Innsbruck, 1897).
Przypisy tłumacza:
1. Caeremoniale episcoporum: Ceremoniał biskupi, jedna z głównych ksiąg liturgicznych Kościoła katolickiego, obok mszału, brewiarza, rytuału.
2. S.R.C.: Sacra Rituum Congregatio, czyli Święta Kongregacja Obrzędów, którą sekta modernistyczna przemianowała na Kongregację do spraw kultu Bożego i dyscypliny sakramentów.
3. Durand z Mende (ok. 1230-1296), (łac. Durandus de Mende, fr. Durand de Mende): wspaniały znawca prawa kanonicznego, cywilnego i liturgiki. Jego monumentalne dzieło Rationale divinorum officiorum jest nieocenionym źródłem liturgiki Kościoła katolickiego u szczytu średniowiecza i zawiera alegoryczną interpretację wszystkich aspektów tej dziedziny.
Z języka angielskiego tłumaczył
Pelagiusz z Asturii. Źródło: The Catholic Encyclopedia (Robert Appleton
Company, Nowy Jork, 1911), s.v. Passiontide, wersja elektroniczna.